အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားရျခင္းအေၾကာင္း

အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားရျခင္းအေၾကာင္း
*************************
အစၥလာမ္၀ါဒမထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိကကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာ မွာ ဗုဒ
ၶဘာသာျဖစ္သည္ ။
အာဖဂန္ နိုင္ငံ ဟင္ ဒုကတ္ ရွ္ ေတာင္တန္း၏ ေတာင္ဘက္အရပ္ေဒသမ်ားတြင္ ဗုဒၶဘာသ
ာ သည္ ထိုစဥ္ကမ်ားစြာ စည္ပင္၀ေျပာခဲ႕သည္ ။
ကမၻာ. ပထမဆံုးေသာ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ ကို အာဖဂန္နစၥတန္နိုင္ငံ ကဘူးခရိုင္ ဂန္ဒါရ
ာတြင္ တည္ထားခဲ.ျကသည္။
ယခုအခါ ထိုေဒသကို ကန္ဒါဟာ
ဟုေခၚ ္ျကသည္။ သမိုင္းဆိုင္ရာသက္ေသအေထာက္အထားမ်ားအရ အာဖဂန္နစၥတန္တြ
င္ အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ (ခရာဇ္ေတာ္မေပါ ္မီ နွစ္ေပါင္း ၃၀၅ ခု) ကပင္ ဗုဒၥဘာသာ
အေျခတည္ခဲ.ေျကာင္း သုေတသီတို.ကသံုးသပ္ၾကသည္ ။
ထိုသို. ေစာစီးစြာ အေျခတည္ခဲ.ေသာ ဗုဒၥသာသနာမွာ ေအဒီ (၇) ရာစုတြင္ စတင္ေမွးမွိ
န္လာခဲ.ျပီး ၊
ေအဒီ (၁၁) ရာစုတြင္ လံုး၀ကြယ္ေပ်ာက္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားခဲ.ေလသည္ ။
ဤေဒသမွာ တရုတ္တို.၏ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေျကာင္းျဖစ္ေသာ ပိုးလမ္းမျကီးေပါ ္တြင္ရွိ
၍ လူသိမ်ား ေက်ာ္ျကားလွပါသည္ ။ ဂေရကိုဘက္တားရီးယန္း မင္းဆက္မွ ဘုရင္တစ္ပါးျဖ
စ္ေသာ မိႏၵာ ဘုရင္ျကီးလက္ထက္တြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၥဘာသာ သည္ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္
ထြန္းကားခဲ.ပါသည္။
မျကာေသးမီ အခ်ိန္ပိုင္းက ရွာေဖြေတြ.ရွိခ်က္ မ်ားအရ အာဖဂန္နစၥတန္နိုင္ငံ ေလာ္ဂ်ာျပ
ည္နယ္
(ကဘူးျမို.ေတာင္ဘက္)
တြင္ ဗုဒၥ၏ ဓါတ္ေတာ္ေမြေတာ္ ၄၂ ဆူကို တူးေဖာ္ေတြ.ရွိခဲ.ပါသည္ ။
ဗုဒၥ သာသနိက အေဆာက္အအံုမ်ားကို
လည္း အာဖဂန္ေရွးေဟာင္းဌာနက တစ္ခုျပီးတစ္ခု ရွာေဖြေတြ.ရွိခဲ.ပါသည္ ။ ေလာ္ဂ်ာျပ
ည္နယ္ ၌ ရွာေဖြေတြ.ရွိခဲ.သမ်ွ ပစၥည္းမ်ားထဲတြင္
ေရွးေဟာင္းေစတီေတာ္ နွစ္ဆူ ၊ ဗုဒၥ ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္မ်ား ၊ နံရံ ပန္းခ်ီမ်ား ၊ ေရြွဒဂၤါး ေ
ငြဒဂၤါးမ်ား ၊ ေရွးေဟာင္း ပုတီးမ်ားပါ၀င္ပါသည္ ။
ဘက္တားရီးယန္း စာေပပညာရွင္နွင္.စစ္သည္ေတာ္ ( မိလိႏၵပဥွာ က်မ္းအရ မိလိႏၵမင္းျကီ
း ) တစ္ဦးသည္ အိႏိၵယ မွ ေရာက္လာေသာ နာဂေသနဟု အမည္ရေသာမေထရ္ တစ္ပါးနွ
င္႔ေတြ.ျပီး ဗုဒၥဘာသာ၀င္အျဖစ္ကူးေျပာင္း
ေရာက္ ရွိခဲေျကာင္းသိရပါသည္။
ျမတ္ဗုဒၥ၏ ပထမဆံုး ဥပသကာနွစ္ပါးျဖစ္ေသာ
တဖုႆနွင္.ဘလိက ကုန္သည္ညီေနာင္နွစ္ပါးသည္ သူတို.၏ ဇာတိျမိဳ ့ျဖစ္ေသာ ဘာသ္ျမိဳ ့တြ
င္ ဘုန္းေတာ္ျကီးေက်ာင္း
တစ္ေက်ာင္းကိုေဆာက္လုပ္လွူဒါန္းခဲ.ရာ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ပထမဆံုး တည္ထားကိုးကြ
ယ္ေသာ ဗုဒၥဘာသာ ဘုန္းေတာ္ျကီးေက်ာင္းျဖစ္လာပါသည္။
( ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ျမတ္ ရာဇဝင္လာ နာမည္မ်ားႏွင့္ ဆင္ တူေနသည္မွာ စဥ္းစားဖြယ္ရ
ာ ပင္။
ဘာသာျပန္သူ၏ စကားခ်ပ္ )
ဘာမီယန္ေတာင္တန္းသည္ လိုဏ္ဂူ
မ်ားေပါမ်ားလွေသာေတာင္စဥ္ေတာင္ ္တန္းျကီးတစ္ခုျဖစ္ျပီး
၎ေတာင္မ်ားအတြင္းရွိလိုဏ္ဂူမ်ားတြင္
သီတင္းသံုးျကေသာ ဗုဒၥဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၥ၀င္
နိပါတ္ေတာ္မ်ား ကိုေက်ာက္ဂူနံရံ
မ်ားတြင္ နံရံပန္းခ်ီမ်ားအျဖစ္ေရးခ်ယ္ခဲ.ျကပါသည္။
ဘာမီယန္ေတာင္ျကားေဒသရွိေက်ာက္ ဂူနံရံမ်ားတြင္ထြင္းထုထားေသာ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်
ားကို ဘာမီယန္ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ားဟု ေခၚေ၀ၚႀကျပီး သမိုင္းေျကာင္းအရ တန္ဖိုးျဖတ္၍
မရေအာင္ အလြန္ရွားပါးအဖိုးတန္လွေပသည္။
ထိုဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ားထဲမွ ျကည္ညိုဖြယ္အေကာင္းဆံုးနွင္. အရြယ္အစားအျကီးဆံုးမွာ
ညဏ္ေတာ္ ေပ ၄၂၀ ရွိေသာ ရပ္ေတာ္မူ ကိုယ္ေတာ္ျကီးျဖစ္သည္ ။
ထိုရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ျကီးကို လြန္ခဲ.ေသာ ၁၁ နွစ္ (၂၀၀၁ ခုနွစ္) က တာလီဘန္သူပုန္မ်ား
က ဒိုင္းနမိုက္ျဖင္.ေဖာက္ခြဲ ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ.သည္ ။
မူဆလင္မ်ားသည္ ရုပ္တုကိုးကြယ္မွုမျပဳရဟု အယူရွိေသာေျကာင္.
တာလီဘန္တို.သည္ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္မ်ားတည္ရွိေနျခင္းကိုသည္းမခံနိုင္ပဲ ျဖစ္ခဲ.ပံုရ
သည္ ။
ထိုလုပ္ရပ္ကိုတားဆီးရန္ ထိုစဥ္က ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္မ်ားတည္ရွိေနျခင္းကိုသည္းမခံနိုင္
ပဲ ျဖစ္ခဲ.ပံုရသည္ ။ ထိုလုပ္ရပ္ကိုတားဆီးရန္
ထိုစဥ္ကပါကစၥတန္နိုင္ငံတြင္ေရာက္ရွိေနေသာ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္
ကိုဖီအာနန္ က
“ တာလီဘန္တို.သည္ ကိုယ္.ကိုယ္ကိုသာမက အစၥလမ္၀ါဒအတြက္ပါ အက်ိဳးမဲ.ေစေသာ
လုပ္ရပ္ကိုလုပ္ခဲ. ေလျပီ “ ဟု ေျပာျကားခဲ.ပါသည္ ။ ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရး
မွူး တားဆီးေနသည္.ျကားမွ ၂၀၀၁ ခု မတ္လ(၁၁)ရက္တနဂၤေနြေန.တြင္ရုပ္ပြားေတာ္ျကီ
း နွစ္ဆူကို နွစ္ရက္ဆက္၍ ေရွ.စင့္ ေနာက္စင့္ ဒိုင္းနမိုက္ျဖင္.ျဖိဳခြဲဖ်က္ဆီးခဲ.သည္
ထိုကိစၥနွင္.ပါတ္သက္၍ ပါကစၥတန္၊ သီရိလကၤာ ၊ ဂ်ပန္ တို.မွ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ.မ်ားလြွ
တ္ကာ ထိုသို.မလုပ္ဖို. ေစ.စပ္ေဆြးေနြးခဲ.ေသာ္လည္းမေအာင္ျမင္ခဲ.ေပ။ ဒါေတြဟာ အ
စၥလာမ္တရားေတာ္နဲ.မညီလို. ဖယ္ရွားရတာပါဟု တာလီဘန္တို.က အေျကာင္းျပခဲ.သည္
။
UN အတြင္းေရးမွူး ကိုဖီအာနန္ကမူ “အစၥလာမ္နာမည္ကိုခုတုန္းလုပ္ျပီး ဘယ္သူ.ကိုမွ
အက်ိုးမရွိ ပ်က္စီးေစမဲ.အလုပ္ကို သူတို. လုပ္ေနျကတယ္ ။ ဒီလုပ္ရပ္ကို ကမၻာေပၚမွာဘ
ယ္သူကမွ ေထာက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ က်ဳပ္ေျပာရဲတယ္ “ ဟု ေျပာခဲ.သည္ ။
အဖိုးအနဂၢထိုက္တန္ေသာ ကမၻာ.အေမြအနွစ္မ်ား အာဖဂန္ သမိုင္းတြင္ ျပန္ အဖတ္ဆယ္
၍မရေအာင္
ေပ်ာက္ဆံုးသြားရျခင္းအတြက္ ေနာင္အခါတြင္သူတို.နွေမ်ာ
ေကာင္းနွေမ်ာ တသေနပါလိမ္.မည္။
ကမၻာ.ဗုဒၥဘာသာနိုင္ငံမ်ားသည္ ကုလသမဂၢ ၊ ယူနက္စကို တို.နွင္.ပူးေပါင္း၍ ထိုစဥ္ျပင္းျ
ပင္းထန္ထန္ကန္.ကြက္ခဲ.ပါမူ ထိုအျဖစ္ဆိုးမ
ွေရွာင္လြဲေကာင္းေရွာင္လြဲနိုင္ပါလိမ္.မည္ ။
တာလီဘန္တို.သည္ အဖ်က္စြမ္းအားျကီးမားေသာ အေျမွာက္လက္နက္ျကီး မ်ားကိုသံုး၍
၂၀၀၁ ခုမတ္လတြင္ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကိုဖ်က္ဆီးခဲ.ပါသည္
ထိုဖ်က္ဆီးခံရေသာ ဘာမီးယန္းဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္နွင္.တစ္ပံုစံထဲတူေသာ( ညာဏ္ေတာ္ပို၍ျ
မင္.ေသာ) ပံုစံတူ ျသကာန ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ျကီးကို သီရိလကၤာတြင္ တည္ထားကိုးကြယ္
ခဲ.ျကပါသည္ ။
ေရွးအခါကလည္းအာဖဂန္နစၥတန္တြင္ မတူညီေသာ ဘာသာမ်ား ရွိခဲ.ျက ၊ကိုးကြယ္ခဲ.ျက
ဖူးပါသည္။
သို.ေသာ္ ဘာသာတစ္ခုကအျခားဘာသာမ်ားကိုေလးစားခဲ.ျကသည္ ။
ေဘာ္လ္ကာေဒသသည္ ေဇာရိုး၀ါဒ Zoroaster ( အီရန္နိုင္ငံတြင္စတင္ခဲ.ေသာ ဘုရား
သခင္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစၧာ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခိုက္သုတ္သင္ေရး၀ါ
ဒ) ၏ မူလ
ဘူတစတင္ေမြးဖြားရာေနရာျဖစ္ေနသည္
ေနာင္ေသာအခါဤ၀ါဒမွာ အီရန္သို.ေရာက္ရွိပ်ံ.ပြားသြားျပီး မေကာင္းသူပါယ္ေကာင္းသူ
ကယ္၀ါဒ Zoroastrianism. ဟု ထင္ရွားခဲ.သည္ ။ ဂေရ.(စ္)ကို ဘက္ထရီယန္ လက္
ထက္တြင္ ဗုဒၥဘာသာ နွင္.ေဇာရိုး၀ါဒ မွာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူတကြ တူရွိခဲ.ျကသည္ ။
တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ကြယ္လြန္ျပီး နွစ္ ၃၀ ျကာေသာအခါ ( ေအဒီ ၆၀၀ ) အာရပ္မူဆလ
င္မ်ားသည္ ပါရွားကိုေအာင္နိုင္ျပီး ေနာက္ဘက္တားရီးယားေဒသ ကိုဆက္လက္တိုက္ခိုက္ျ
ပီး ဗုဒၥဘာသာထြန္းကားရာ ေဘာ္လ္ကာေဒသ ( Balka )သို.ပါ ေရာက္ရွိလာခဲ.သည္ ။
၎တို.အုပ္စိုးျပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၥဘာသာ၀င္မ်ားကို လူခြန္စတင္ေကာက္ခံခဲ.သည္ ။
ဘုရားေက်ာင္းကန္ေစတီ ပုထိုးမ်ားသို.သြားေရာက္ဖူးေမ်ွာ္ပူေဇာ္ကန္ေတာ.သူမ်ားကိုလည္း
ဘုရားဖူးခြန္မ်ား
ေကာက္ခံခဲ.သည္
ကဘူးရွိဘုန္းျကီးေက်ာင္းမ်ားကို ၀င္ေရာက္လုယက္ဖ်က္ဆီးျကျပီး ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို
ေအာင္ပြဲအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ယူငင္သိမ္းပိုက္ျကသည္။ နာက်ည္းဖြယ္အနိုင္က်င္.ခံရမွဳ႕
သည္ ဤမွာပင္ စသည္ ။
ကဘူးတြင္ ဗုဒၥဘာသာသည္ တျဖည္းျဖည္းအားးနည္းလာျပီး ေနာက္ဆံုးတြင္အာဖဂန္နစ
ၥတန္မွ လံုး၀ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရေတာ.သည္ ။
ေအဒီ (၇) ရာစုတြင္ အာဖဂန္သို. မူဆလင္မ်ားစတင္ေရာက္ရွိလာျပီး (၁၀)ရာစုသို.ေရာ
က္ေသာအခါ တစ္နိုင္ငံလံုးနီးပါး အစၥလမ္ဘာသာ သို.ေရာက္ရွိခဲ.သည္ ။
၁၁ ရာစု တြင္ကား ဗုဒၥဘာသာသည္ အာဖဂန္နစၥတန္မွ လံုး၀ ခ်ဳပ္ျငိမ္းထြက္ခြာခဲ.ရသည္ ။
(မွတ္ခ်က္ ျမန္မာနိုင္ငံ ပုဂံသို. ဗုဒၥဘာသာေရာက္လာခ်ိန္မွာ အာဖဂန္တြင္ ဗုဒၥဘာသာ ခ်ဳပ္
ျငိမ္းခ်ိန္ျဖစ္ေနေပသည္ ။
စကားခ်ပ္ )
အာရပ္ တို.အာဖဂန္ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျပီး အစၥလာမ္၀ါဒကို သယ္ေဆာင္လာဖို. စစ္ေ
ရးျဖင္.က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာေသာအခါ
အာ ဖဂန္ေဒသခံေတာင္ေပါ ္သားတို.သည္ ၎တို.၏ ပိုင္နက္နယ္ေျမကို လက္နက္စြဲကိုင္
ကာ ခုခံကာကြယ္ခဲ.ျကေပသည္ ။
ထိုအခ်ိန္က အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၥဘာသာ ၊ ဟႏၵဴဘာသာ၊ ေဇာရိုး၀ါဒ ၊ ဂ်ဴးဘာသာ မ်ား
ကို မိမိ ယံုျကည ္ရာကိုးကြယ္ခဲ.ၾက ေပသည္ ။
အာရပ္မ်ားသည္ ေဒသခံမ်ားကို အစၥလာမ္ကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္ေစရန္အတင္းအျကပ္ဘာသ
ာေျပာင္းေစရန္ ျကံေဆာင္မွု မွာ ကနဦးတြင္ အာဖဂန္ေတာင္ေပါ ္သားမ်ား၏ အဆက္မျပ
တ္အျပင္းအထန္ ခုခံ ေတာ္လွန္္မွုေျကာင္.မေအာင္ျမင္ခဲ.ေပ။
ေအဒီ (၈၇၀)တြင္မူ ယေန.ေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ဟုေခါ ္တြင္ေနေသာ ေနရာ ေတာ္ေတ
ာ္မ်ားမ်ားကို ရာကြတ္ ဘင္လာသီ ဆာဖာ ဆိုသူက တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ခဲ.ျပီး အစၥလမ္၀ါဒ
ကို စစ္ေရးျဖင္.တိုးခ်ဲ.နိုင္ခဲ.သည္
။အတင္းအက်ပ္ဘာသာေျပာင္းခံရသ
ူမ်ားသည္ အခြင္.သာသည္နွင္.သူပုန္ထျကျပီး သူတို.၏ မူလ ဘာသာ ကို ျပန္လည္ဆည္း
ကပ္ျကသည္ လည္းရွိခဲ.သည္ ။
ေအဒီ (၈) ရာစုနွင္.(၉) ရာစုျကားကာလမ်ားတြင္ ယေန.ေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ ၊ပါကစ
ၥတန္ နွင္. အိႏၵိယနိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားမွေဒသခံမ်ားမွာ ဆြန္နီ အစၥလာမ္ ဘာသာသို.
သြတ္သြင္းျခင္းခံျကရသည္
ေအဒီ (၉၉၈ နွင္. ၁၀၃၀ ) ျကားတြင္အုပ္ခ်ုပ္ခဲ.ေသာ တူရကီမင္းဆက္စူလတန္္မိုဟာမက္
သည္ အိႏၵိယနိုင္ငံ ကို ၁၇ ျကိမ္ခန္. ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ.ျပီး အိႏိၵယ နွင္. အာဖဂန္နစ
ၥတန္တြင္ လူအစုလိုက္အျပံုလိုက္ အစၥလမ္ဘာသာသို. အတင္း
အဓမၼေျပာင္းလဲ၀င္ေရာက္ေစခဲ.သည္ ။
ေတာင္ကုန္.ေတာင္တန္းမ်ားေပါ္ ္တြင္ေနထိုင္ျကေသာ ေဒသခံ အာဖဂန္မ်ားကေတာ. အ
စၥလမ္ဘာသာသို.မ၀င္ပဲ ေနခဲ.ျကသည္ ။
ထိုေဒသတြင္ေတာ. အုပ္ခ်ုပ္သူ ျပည္နယ္ ဘုရင္ခံမ်ားသည္ ဂ်ာလာလာဘတ္ အနီးရြာမ်ား
တြင္ ဟိႏၵိဴ ၊ မူဆလင္ ၊ အာဖဂန္ မိန္းမမ်ားစြာ ကို ယူကာ အစၥလာမ္ဘာသာ တိုးတက္ေအာ
င္လုပ္ခဲ.ျကသည္ ဟု ေအဒီ ၉၈၂ တြင္ ေရးသားေသာ ဟူဒတ္အယ္အလမ္(Hudud-al-
Alam ) ဆိုေသာ စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ.သည္ ။
လုပ္သက္ ၃၄ နွစ္ရွိိျပီျဖစ္ေသာ အာဖဂန္ျပတိုက္မွုူး ျဖစ္သူ အိုမာခန္ မက္ဆိုဒီ က အာဖဂန္
၏ ေခတ္အဆက္ဆက္မွအလြန္လက္ ရာေျမာက္ေသာ ဗုဒၥရုပ္တုမ်ားကို သူတို. လ်ွို.၀ွက္စုေ
ဆာင္းနိုင္ခဲ.ေသာေျကာင္.အလြန္ဂုဏ္ယူေျကာင္း။
သူတို.သည္ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္
အဆူ၃၀၀ ခန္.ကို ျပတိုက္အနီးေျမေအာက္ခန္းထဲတြင္ လ်ွို.၀ွက္သိမ္းဆည္းထားျပီး ျပတို
က္၀န္ထမ္းမ်ားကကာကြယ္ေစာင္.ေရွာက္ထားေျကာင္း ေျပာျကားခဲ.သည္ ။
ဘာမီယန္ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္ျကီး
ဖ်က္ဆီးခံရမွဳ႕ကို သူတို.အလြန္စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိေျကာင္း ၊ အဘယ္ေျကာင္.ဆိုေသာ္ ဤ
ရုပ္ပြားေတာ္ျကီးမွာ အာဖဂန္နစၥတန္၏ သမိုင္းေျကာင္းျဖစ္ေနေသာေျကာင္.ျဖစ္သည္ ဟု
လည္းေျပာျကားခဲ.ပါသည္။
ဂန္ဒါရာ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ျကီးကို စတင္ မတည္ထားခင္ကအထိ ဗုဒၥ ဘာသာ ေပၚထြန္
းစ ကာလမ်ားတြင္ မည္သူမ်ွ ဗုဒၥ ကို ရုပ္တု ၊ ရုပ္ပြားလုပ္၍ မကိုးကြယ္ခဲ.ၾကပါ ။
ကနဦးတြင္ လူ.ပံုသ႑န္ကို ေရွာင္ရွားျပီး အျခား သေကၤတမ်ားကိုသံုး၍ ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ခ
ဲ.ျကသည္ ။လူတို.သည္ ေရွးဦးစြာ ဗုဒၥဘုရားရွင္၏ ေျခေတာ္ရာ (စက္ေတာ္ရာ ) ကို ပံုတူျ
ပု၍ ကိုးကြယ္ခဲ.ျကသည္။
ေျခေတာ္ရာပံုထဲတြင္ မဟာယာနဗုဒၥဘာသာမွ အႏၲရာယ္ကင္း အင္းကြက္မ်ားနွင္.ဆင္ တူ
ေသာ အင္းမ်ားကို ကို ထည္.သြင္းေရးဆြဲခဲ.ျကသည္
။ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ား၏ ေျခေတာ္ရာတြင္ သေကၤတမ်ားထည္.သြင္းေရးဆြဲျကသည္မွန္ေ
သာ္လည္း အာဖဂန္နစၥတန္မွ ဗုဒၥရုပ္ပြားေတာ္မ်ား၏ ေျခေတာ္ရာ သေကၤတမ်ားကိုကား
ယခုထက္ထိ သုေတသီတို. အဓိပါယ္မေဖာ္နိုင္ေသးပါဟု ေျခေတာ္ရာသမိုင္းကို ၂၅ နွစ္ျက
ာသုေတသနလုပ္ခဲ့သည္ ့
ေဒါက္တာ ၀ဲဓမၼေဆလာ ကေျပာပါသည္
ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္တစ္ပါးေရးခဲ.ေသာ ေဂါသ က်မ္း၌ လည္း ဗုဒၥဘုရားရွင္သည္ သူ၏
လက္၀ဲဘက္ေျခေတာ္ရာကို သမၼန္နိုလာ(သီရိလကာၤ) အရပ္ တြင္ခ်ေတာ္မူျပီး၊ လက္ယာ
ဘက္ေျခေတာ္ရာကို ယိုနာကာပူရ္ ( ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ) နိုင္ငံ မကၠာမာ ( မကၠာ ) တြင္ခ်ေ
တာ္မူသည္ဟုအထူးအေလးထားေဖာ္ျပထားပါသည္ ။
ဤအခ်က္သည္ မူဆလင္တို.က ကဘာ ဟုေခါ္ ေသာ မကၠာရွိေျခရာတစ္ခု ကိုရည္ညြွန္းပံု
ရသည္ ။ မူဆလင္ ၊ ခရာဇ္ယန္နွင္. ဂ်ဴး ဘာသာ၀င္တို.ကအေလးအျမတ္ထားျကေသာ ေ
အဘရာဟမ္ ဆိုသည္. ပုဂၢိဳလ္သည္ ေက်ာက္နံရံေပါ ္၌သူ၏ေျခရာကို တစ္ခ်ိန္က ခ်ထားခဲ.
သည္ ဆို၏ ။
ထိုေျခရာ မခ်ခင္ကပင္ မူလေျခရာတစ္ခုသည္ရွိနွင္.ေနျပီးျဖစ္ရာ ေအဘရာဟမ္သည္ ထိုမူ
လေျခရာကို အာဒမ္၏ေျခရာဟု ယူဆခဲ.ျပီး ေက်ာက္တံုးတစ္ခုနွင္. ဖံုးအုပ္ထားခဲ.ျပီး ေျခ
ရာအမည္ကို ကဘာ ဟုအမည္ေပးခဲ.သည္ဟုဆို၏။
ကာလျကာေသာအခါ ထိုေနရာကို အျကိမ္ျကိမ္ ျပုျပင္မြမ္းမံျပင္ဆင္မွုမ်ား ျပုလုပ္ခဲ.ျကသ
ည္ ။ ထိုေနရာကိုျမင္.ျမတ္ေသာေနရာအျဖစ္သတ္မွတ္ျပီး မူဆလင္မ်ားသာ ၀တ္ျပဳပူေဇာ္ရ
န္၀င္ခြင္.ျပဳသည္ ။
ဗုဒၥဘာသာ၀င္မ်ားကေတာ. ထိုေနရာသို. ျမတ္စြာဘုရားေျခေတာ္ရာ ဖူးေမ်ွာ္ ရန္ဘယ္တု
န္းကမွ မသြားခဲ.ျကပါ။
သို.ေသာ္ ရာစုနွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျကာလြန္သည္အထိ ေဂါသက်မ္းမွာ အသံုး ျပဳကိုးကားေနျ
ကရဆဲျဖစ္သည္ ။ ဤဒ႑ာရီဆန္လွေသာ က်မ္းစာပါအေျကာင္းမ်ားကိုေတာ. မည္သူမွ မွ
ားသည္ မွန္သည္ မဆန္းစစ္နိုင္ခဲ.ပါ။
သဂၤ ါယနာတင္ရာတြင္ ထည္.သြင္းမေဖာ္ျပခဲ.ေသာ္လည္း မဟာ၀ံသ က်မ္းမ်ားအလိုအရ
ဗုဒၥဘုရားသခင္သည္
သီရိလကၤာ ( သီဟိုက်ြန္း) သို. သံုးျကိမ္ခန္. ျကြေရာက္ခဲ.သည္ဟုမွတ္တမ္း တင္ထားပါ
သည္ ။
ဤကိစၥသည္ အေသးစိတ္ဆက္လက္ ေလ.လာသုေတသနျပဳသင္.ေသာ ကြင္းဆက္တစ္ခုျ
ဖစ္ပါသည္ ။ အာဖဂန္နစၥတန္ကဲ.သို.ပင္ ဗုဒၥ သာသနာ စည္ပင္ ထြန္းကားျပီးမွ ကြယ္ေပ်ာ
က္သြားေသာ အျခားေနရာတစ္ခုမွာအိႏၵယနိုင္ ငံ
ေတာင္ပိုင္းျဖစ္ပါသည္။
ပါရဂူဘြဲ.အတြက္က်မ္းျပဳရန္
ကြင္းဆင္းေလ.လာခဲ. ေသာ ေဒါက္တာ ဟီကိုဆာကီ ၏ အဆိုအရ အိႏိၵယနိုင္ငံေတာင္ပိုင္
းတြင္ မဟာယာနႏွင္. ေထရ၀ါဒ ရဟန္းေတာ္မ်ားသီတင္းသံုးခဲ.သည္. ဘုန္းေတာ္ျကီးေက
်ာင္းေပါင္းမ်ားစြာကို ေတြ.ခဲ.ရသည္ဟုေျပာပါသည္။
ယခုအခါ ဗုဒၥဘာသာနွင္. ဟိႏဴၵူဘာသာမွာ အိႏိၵယမွာေရာ ၊ သီရိလကၤာ မွာပါ ေရာေထြးေ
နေပသည္
ဟိႏၵူဴဘုရားေက်ာင္းတိုင္းတြင္ ဗုဒၥ ရုပ္ပြားေတာ္ေတြ.ရမည္ျဖစ္ျပီး ၊ ဗုဒၥဘာသာ ဘုရားပုထို
းမ်ားမွာ
လည္းဟိႏၵဴ နတ္ရုပ္မ်ား ရွိေလသည္
ဗုဒၥဘာသာ ကိုရန္သူသဖြယ္ တိုက္ခိုက္နွင္ထုတ္ခဲ.ေသာ အာဖဂန္နစၥတန္နွင္.ယွဥ္၍ သံုး
သပ္ျကည္.ေစလိုပါသည္ ။
ဗုဒၥဘာသာ သာသနာျပဳ မင္းျကီး ျဖစ္ေသာ သီရိဓမၼာေသာကမင္းျကီး ၏ စကားကို ယူ၍
သံုး ရလ်ွင္ “ အျကင္သူသည္ မိမိကိုးကြယ္ရာဘာသာကိုသာခ်ီးျမွင္.ေျမွာက္စားလ်က္ အျခ
ားဘာသာမ်ားကို ကဲ.ရဲ. မရွုတ္ခ်ထိုက္ ၊ အျခားဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားကိုလည္း သူတို.ကိုးက
ြယ္ ယံုျကည္မွုနွင္.အညီ ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳရမည္။
ဤသို.ျပဳျခင္းျဖင္. ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ား အျပန္အလွန္ ကူးလူးဆက္ဆံနိုင္ရမည္။ မိမိအယူ
၀ါဒနွင္.မတူသူမ်ားကို ျပစ္တင္ရွုတ္ခ်ျခင္းမလုပ္ရာ။
မိမိဘာသာ အယူ၀ါဒကိုသာခ်ီးေျမွာက္လ်က္ အျခားတစ္ပါးေသာ ဘာသာအယူ၀ါဒ ကို ပိ
တ္ပင္ နွိပ္စက္ျခင္းကား အက်ိဳးမရွိယံုမ်ွမက
ကိုယ့္ အယူ၀ါဒကိုပင္ နိမ္.က်ပ်က္ဆီးေစ၍ ေရွာင္ က်ဥ္ ရ ေပမည္။
သရဝဏ္- ျပည္
ျပန္လည္ေဝမ်ွပါသည္